Bu yazımızda sizlere genleşme ve büzülme nedir? neden olur? bu konu hakkında bilgi vereceğiz. Maddeler ısıtılınca genleşir, ısı yükseldikçe hacimleri de büyür. Soğutulduklarındaysa, tam tersi bir etkiyle büzülürler.
Yazı Başlıkları
Genleşme ve Büzülme
Bir maddenin partikülleri, madde sıcakken, soğuk haldekine kıyasla daha fazla kinetik enerjiye sahip olurlar. Bu, maddeyi oluşturan atomların, iyonların ve moleküllerin ısı yükseldikçe daha hızlı hareket ettikleri anlamına gelir. Bu hareket partikülleri uzağa itmeye ve maddenin hacminin yükselmesine neden olma eğilimi gösterir. Hacminin artmasıyla birlikte, maddenin yoğunluğu da azalır.
KATILARDA GENLEŞME BÜZÜLME
Bir metre uzunluğundaki bir demir çubuk, her bir Celsius derecesi artışında, milimetrenin yüzde biri kadar genleşir. Bir km’lik bir demiryolu, sisli bir gecenin ardından gelen sıcak bir gündüz boyunca, neredeyse 50 cm genleşir. Rayların bükülmesini önlemek üzere, demiryollarında gerektiğinde kayabilen ekler bulunması işte bu yüzden önemlidir. Hızlı ısınma, birdenbire genleştikleri için bulaşıktaki cam kapların çatlamalarına neden olabilir.
SIVILARDA GENLEŞME BÜZÜLME
Isıda meydana gelen değişiklikle birlikte, sıvıların birçoğu, katı maddelere oranla yaklaşık bin kat daha fazla genleşir ya da büzülürler. Su bir istisnadır: Isısı 0 dereceden 4 dereceye yükseldiğinde büzülür. Bu, suyun yapısındaki bir değişiklik yüzündendir.
GAZLARDA GENLEŞME BÜZÜLME
Gazlar, sıvılara ve katilara oranla daha kolay sıkışırlar. Bunun sebebi, partikülleri arasında daha fazla boşluk bulunmasıdır. Bu nedenle, bir gazın hacmi sabit bir basınçta ölçülür. Genel olarak, dünya atmosferi için en uygun basınç deniz seviyesidir. Bu koşul sağlandığında, birçok gaz, artan her derece sıcaklıkla birlikte, aynı miktarda genleşirler. Aslında sabit basınç altındaki bir gazın sıcaklığı ister mutlak sıfır, ister -273 derece olsun, hacmi orantılı olarak artar.
Gece ve gündüz birbirini izlerken, dünya atmosferi de ısınır ve soğur. Sıcak hava yükselir çünkü yoğunluğu soğuk havadan daha azdır. Hareket eden hava rüzgârları oluşturur ve dünyanın iklim düzenini etkiler.